มารู้จักค่า %Slope Electrode ของ Sensor pH ?

ในปัจจุบันการวัดค่ากรด-ด่าง หรือที่มักจะเรียกกันทั่วไปว่า ค่าpH ซึ่งมีอุตสาหกรรมต่าง ๆ ที่ต้องพึ่งพาการใช้เครื่องวัดค่า pH ในการวิเคราะห์ เพื่อตัดสินใจทั้งในกระบวนการผลิตและกระบวนการแปรูปต่าง ๆ ที่มักจะเห็นกันอย่างแผ่หลาย ก็จะมีทั้งในงานอุตสาหกรรมอาหาร,อุตสาหกรรมน้ำดื่ม,อุตสาหกรรมเวชภัณเครื่องสำอาง,และรวมทั้งอุตสาหกรรมการบำบัดน้ำเสีย และในส่วนสำคัญของตัวเครื่องวัดค่า pH ก็จะเป็น Sensor หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า โพรบวัด หรือหัววัด เพราะเป็นปัจจัยสำคัญในการวัดค่า pH โดยส่วนใหญ่แล้วปัญหาที่พบเจอก็จะเป็นการวัดค่าไม่ตรง,ค่าที่วัดได้นั้นต่ำกว่าปกติ วิธีเบื้องต้นที่แก้ไขก็จะทำการปรับเทียบหรือ คาริเบท ตัวเครื่องกับน้ำยามาตรฐาน และอีกวิธีนึงที่สามารถตรวจเช็คได้คือการตรวจเช็คค่า Slope ของตัวโพรบ Sensor หรือการตรวจเช็คค่า mV ซึ่งตัวเครื่องวัดค่า pH บางรุ่นนั้นสามารถบ่งบอกค่า Slope ของตัวโพรบเซนแซอร์ได้หลังจากเราทำการปรับเทียบเสร็จจะมีการแสดง %Slope ขึ้นมา หรือถ้าตัวเครื่องไม่สามารถบอกค่า %Slope ได้เราสามารถหาค่า %Slope ได้เองโดยการดูค่า mV หรือ ค่ามิลลิโวล์ โดยที่ตัวเครื่องเกือบทุกรุ่นจะมีโหมด mV ให้เลือก  

ตัวเครื่องแสดงค่า %Slope เมื่อปรับเทียบเรียบร้อย   ตัวเครื่องแสดงค่า mV เมื่อกดเปลี่ยนโหมด

เมื่อทำการวัดค่า mV ของโพรบเซนเซอร์กับน้ำยามาตราฐาน pH ที่ค่า 7 และ ค่า 4  ก็สามารถนำมาหาค่า %Slope ของโพรบเซนเซอร์พีเฮชได้  โดยกำหนดตามหลักสมการของ Nerst คือ ที่อุณหภูมิ 25° สารลายมาตรฐาน pH ค่า 7 จะมีค่า mV เท่ากับ 0 และทุกการเปลี่ยนแปลงในหนึ่งหน่วย pH จะมีการเปลี่ยนแปลงที่ 59.16 mV

ตัวอย่าง

  • ค่า Slope = (ค่า mV ของค่าน้ำยามาตรฐานพีเอช 7) - (ค่า mV ของค่าน้ำยามาตรฐานพีเอช4 )

ค่าน้ำยาพีเอชมาตรฐานค่า 7 – ค่าน้ำยาพีเอชมาตรฐานค่า 4  

  • ค่า %Slope =  ค่า Slope ที่หาได้  x100

              ค่าความต่างศักด์ไฟฟ้า คือ 59.16

  • ค่า Slope =(168) – (-10)  =  178   =   59.33

                                  7 –              3

  • ตัวเชื่อมต่อตรง ค่า % Slope =  59.33  x100 =   100.2 %

                                                    59.16

  • ค่า % Slope ที่หาได้ของโพรบเซนเซอร์อยู่ที่ 100.2 %

ซึ่งในส่วนของค่า %Slope ของโพรบจะสามารถบ่งบอกถึงประสิทธิภาพโพรบวัดค่า pH ได้ 

  • - โดยปกติแล้วค่า %Slope  ที่อยู่ในช่วง 90% -100% นั้นอยู่ในช่วงที่ยอมรับได้
  • - ถ้าค่า %Slope 85% - 90% จะอยู่ในช่วงที่พอใช้ได้
  • - ถ้าค่า %Slope ต่ำกว่า <85%  ประสิทธิภาพการทำงานขอโพรบจะไม่ดี 

ลักษณะตัวเครื่องที่สามารถบอกค่า mV ของโพรบวัดค่า pH ได้

การดูแลและการเก็บรักษาโพรบวัดค่าพีเอช

  • - หลังจากใช้งานทุกครั้งควรล้างทำความสะอาดโพรบวัดเซนเซอร์ด้วยน้ำกลั่น ทุกครั้งเพื่อไม่ให้คราบสกปรกนั้นไปเกาะที่หัววัด ก่อนเก็บทุกครั้ง
  • - การเก็บรักษาหัววัดควรเก็บในน้ำยารักษาหัววัดหรือ  Electrode Storage Solution (KCL) ไม่ควรปล่อยให้หัววัดแห้งควรที่จะเก็บแบบเปียก
  • - ไม่ควรเก็บโพรบวัดเซนเซอร์ในน้ำกลั่นหรือไม่ควรแช่โพรบวัดเซนเซอร์ในน้ำกลั่นเป็นเวลานาน 
  • - ในส่วนที่โพรบวัดเซนเซอร์ที่สามารถเปลี่ยนน้ำยา Electrolyte ที่อยู่ในโพรบได้ควรจะเปลี่ยนทุก 2-3 เดือน หรือสังเกตเห็นสิ่งผิดปกติ เช่น มีสีเข้มขึ้น ,มีตะกอน หรือมีการอ่านค่าที่ไม่นิ่ง
  • - ถ้าไม่ได้ใช้โพรบวัดเป็นเวลานานควรที่จะมั่นตรวจเช็คโพรบและไม่ควรปล่อยให้น้ำยาแช่หัววัดแห้ง

ทั้งนี้โพรบวัดเซนเซอร์จะใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพและยืดระยะเวลาใช้งานให้นานขึ้นจะต้องมีการดูแลและบำรุงรักษาที่ดีและควรเก็บรักษาโพรบวัดให้ถูกวิธี และทั้งนี้ควรที่จะเลือกโพรบเซนเซอร์ให้เหมาะสมกับงานที่ใช้ให้ตรงกับลักษณะงานด้วย